به گزارش «اخبار خودرو»،نزدیک به چهار سال از اجرایی‌شدن دستورالعمل ممنوعیت واردت خودرو به کشور با فلسفه جلوگیری از خروج ارز و البته حمایت از دو خودروساز بزرگ می‌گذرد. در ماه‌های اخیر نیز بارها زمزمه آزادسازی واردات مطرح شد اما نتیجه‌ای جز تکذیب دربرنداشت. این در حالی است که خودروسازان در ماه‌های پایانی دولت دوازدهم اعلام کردند با ممنوعیت واردات خودرو مخالف هستند و فعالیت شرکت‌های نمایندگی رسمی واردات را در تضاد با منافع خود نمی‌بینند. مرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اهواز در این خصوص تاکید می‌کند: «هرچند آزادسازی واردات برای ایجاد رقابت در این صنعت واجب و ضروری است، اما این اقدام در مقطع فعلی که تولیدکننده داخلی قدرت رقابت با همتایان خارجی را ندارد، تحت هر عنوانی می‌تواند به ورشکستگی خودروسازان منجر شود.»

گمانه‌زنی‌هایی درخصوص احتمال آزادسازی واردات خودرو و عدم ممانعت خودروسازان و مجلس از این اقدام احتمالی دولت مطرح می‌شود. نظر شما در خصوص اصلاح قانون ممنوعیت واردات چیست؟
به‌صورت کلی، آزادسازی واردات خودرو به معنای ایجاد رقابت است. هرچند در اقتصاد سیاسی ایران همواره از محل واردات کالا، منافع یک گروه یا جریان خاص تامین می‌شود، اما در ادبیات صنعتی، آزادسازی واردات یعنی ما می‌خواهیم برای تولید داخل انگیزه رقابت ایجاد کنیم و این انگیزه، نیاز مهم صنعت خودرو ماست. اما نباید فراموش کرد اقتصاد ما ذاتا تنبل و سنتی عمل می‌کند و تا چوب بالای سرش نباشد، حرکت جدی از خود بروز نمی‌دهد. با این مقدمه و ضمن تاکید بر این‌که رقابت‌زایی برای صنعت داخلی بسیار واجب است، معتقدم آن‌چه مهم‌تر از آزادسازی واردات خودرو است، زمان انجام این کار است. صنعت خودرو ما باید به درجه‌ای از قدرت و کیفیت در تولیدات رسیده باشد که مانند یک ورزشکار اعزامی به مسابقات بین‌المللی، دوره‌های اصولی بدن‌سازی را گذرانده باشد و بتواند در برابر رقبا عرض اندام کند. در این صورت، می‌توانیم با اطمینان لازم، واردات خودرو و اجازه سرمایه‌گذاری خارجی در این بازار را آزاد کنیم. اما امروز که فاصله زیادی بین تولیدات ایران با همتایان خارجی وجود دارد، آزادسازی واردات منجر به وخیم‌تر شدن اوضاع و ورشکستگی این صنعت می‌شود.

برخی کارشناسان معتقدند دولت توجه بیش‌از اندازه‌ای به صنعت خودرو داخلی داشته و این موضوع موجب شده است این صنعت نتواند چهره اقتصادی خود در بازار کشور را نشان دهد؛ خودروسازان همواره از حمایت‌ها و یارانه‌های غیرمشروط به ارتقای کیفیت محصولات برخوردار بوده‌اند. باتوجه به این موارد شما چه زمانی را برای ایجاد فضای رقابتی در صنعت خودرو مناسب می‌دانید؟
دولت جدید همچنان با کمبود نقدینگی ارزی مواجه است. از این رو، قبل از آزادسازی واردات خودرو؛ برنامه و سقف واردات، تعرفه و نوع خودروهایی که قرار است واردات آن‌ها آزاد شود را معلوم خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد امروز به دلیل احساس گشایش سیاسی‌ سخن از واردات خودرو به میان آمده است. چون این صنعت فرسوده چه در حوزه خودرو و چه قطعه مانند هر صنعت مادری در ایران، سیاسی است حکایت خودش را دارد. اما واقعیت مهم و انکارناپذیر، اشتغال‌زایی حدود ۶۰۰هزار نفری و ارتزاق حداقل ۲میلیون نفر از این محل است. بر همین اساس، در آزادسازی واردات خودرو باید با ملاحظه رفتار کرد و این واقعیت را جدی گرفت که امروز زمان مناسبی برای آزادسازی واردات و فشار آوردن به بدنه شکننده خودروسازی کشور نیست.
زیان انباشته بیش از 100‌هزار میلیارد تومانی صنعت خودرو موجب شده است زنجیره تامین قطعات به دلیل عدم‌دسترسی به نقدینگی کافی منفعل باشند. به نظر شما برای عبور از این بحران چه باید کرد؟
صنعت خودرو ما با چنین حجمی از زیان انباشته مانند یک خانه کلنگی و فرسوده است که فقط به در و دیوارش رنگ می‌زنند یا حیاطش را گلکاری می‌کنند. حال آن‌که با یک ضربه فرو می‌ریزد. علاوه بر زیان انباشته روزافزون، خودروسازان داخلی با نیروی مازاد، رفتارهای اقتصادی ناکارآمد مواجه است. حضور سوداگران در صنعت خودرو را هم نمی‌شود انکار کرد و گفته می‌شود این رویه، هزینه‌های سنگین بر خودروساز تحمیل می‌کند و اجازه نمی‌دهد در صرفه جویی منابع موفق باشد.

با در نظر گرفتن ضرورت ایجاد رقابت، لحاظ کردن واقعیت‌های حاکم بر صنعت خودرو کشور و احترام به سلیقه مصرف‌کنندگان داخلی، آیا اساسا با آزادسازی واردات خودرو موافق هستید؟
به باور من باید به خودروسازان زمان بدهند تا به این شرایط نابسامان اندکی سامان دهند. در واقع برنامه‌ای که برای آزادسازی ارائه می‌شود، نباید مختل شود و لازم است برای این صنعت، سند راهبردی تعریف شود.
ضمن این‌که باید شیوه مدیریت در این صنعت تغییر کند. چون امروز شورای رقابت، وزارت صمت، سازمان حمایت و گمرک هر یک شرایط پیشنهادی خودشان را دارند. تاکید می‌کنم چین اگر چین شد به این دلیل بود که صنعت خودرو را با یک برنامه مشخص به‌عنوان یکی از ۷ محور توسعه خود قرار داد. ما هم نیاز داریم برای آزادسازی واردات خودرو، با ورود به دل خودروسازی و قطعه‌سازی کار مطالعاتی نه صرفا دانشگاهی بلکه عملیاتی انجام دهیم و مبتنی بر آن دست به اصلاحات ساختاری مبتنی بر سند راهبردی بزنیم.